1. JEV: Mầm bệnh nguy hiểm
JEV là một RNA virus thuộc giống Flavivirus, họ Flaviviridae, lây truyền chủ yếu qua muỗi Culex. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm não do virus trên người ở nhiều nước Châu Á, trong đó có Việt Nam. Do heo là vật nuôi sống gần con người nên sự truyền lây càng trở nên nguy hiểm, tạo điều kiện cho dịch bệnh bùng phát.
2. VNNB - bệnh truyền lây nguy hiểm từ động vật sang người
Nguồn bệnh chủ yếu của JEV là heo và các loài chim hoang dã. Những động vật này khi nhiễm bệnh sẽ tạo ra lượng virus huyết cao và khi bị muỗi đốt hút máu sẽ mang virus và truyền lây sang người. Khi có nhiều heo nhiễm bệnh trong khu vực chăn nuôi (đặc biệt là các trang trại gần khu dân cư), nguy cơ bùng phát VNNB ở người sẽ tăng cao, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trẻ em.
JEV tồn tại theo vòng truyền lây giữa heo/chim hoang dã và muỗi Culex - trung gian truyền bệnh (vector) quan trọng. Người và gia súc lớn là vật chủ cuối cùng (dead-end hosts) (Nguồn: CDC)
3. Triệu chứng của bệnh VNNB
Trên người:
- Hầu hết các trường hợp nhiễm JEV đều nhẹ (sốt và đau đầu) hoặc không có triệu chứng rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác.
- Bệnh tiến triển nặng có triệu chứng như sốt cao, đau đầu, cứng cổ, mất phương hướng, hôn mê, co giật, liệt và có thể dẫn tới tử vong.
- Những trường hợp khỏi bệnh cũng có tỷ lệ cao mang các di chứng vĩnh viễn về thần kinh như bại liệt, mất ngôn ngữ, rối loạn vận động,…
Trên heo:
- Heo nái: sảy thai, thai chết lưu, thai khô (thai gỗ), sinh non. Heo nái bị nhiễm JEV có thể khó đậu thai trở lại sau khi sảy thai hoặc sinh con yếu. Nái không mang thai có thể bị sốt nhẹ hoặc không có triệu chứng lâm sàng, là ổ chứa virus và nguy cơ truyền sang các con heo khỏe mạnh khác trong đàn thông qua muỗi.
- Heo con: phù nề dưới da, yếu ớt, có các triệu chứng thần kinh (yếu ớt, co giật, run rẩy, đứng không vững) và có thể chết ngay sau khi sinh.
- Heo nọc: vô sinh hoặc bị giảm chất lượng tinh trùng - giảm khả năng thụ tinh. Ngoài ra, heo nọc nhiễm bệnh có thể truyền lây mầm bệnh thông qua tinh dịch, đây là một nguy cơ tiềm ẩn trong quá trình phối giống trên heo.
